بررسی جایگاه معشوق در اشعار صائب تبریزی

عشق و در پی آن معشوق یکی از موضوعات اصلی در غزل می باشد که شاعران غزلسرا بسیار به این موضوع پرداخته اند. اما در سبک هندی موضوعات گوناگونی از قبیل مسائل اجتماعی، اقتصادی، تجارب فردی شاعر و ... وارد غزل می شود و موضوع اصلی غزل که همانا عشق می باشد کمرنگ می گردد و بررسی جایگاه معشوق در این سبک کمتر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. لذا نگارنده سعی نموده با بررسی غزلیات صائب تبریزی که پرچم دار سبک هندی می باشد جایگاه معشوق را در اشعار وی بیابد. بنابراین در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی غزلیات صائب پرداخته شده است. پس از مطالعه مقدماتی آن با توجه به مفهوم مورد نظر یعنی معشوق، تمامی شواهد از دیوان غزلیات استخراج و فیش برداری شده و سپس ویژگیهای ظاهری و رفتاری معشوق در فیش ها به دقت تفکیک و مشخص گردید. بدین ترتیب رساله حاضر در چهار فصل کلی تدوین گشت. فصل اول شامل دو بخش می باشد: بخش اول مختصری در شرح حال و آثار صائب تبریزی است و در بخش دوم چهره معشوق در دوران های مختلف ادب فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که هدف اصلی رساله بررسی جایگاه معشوق در اشعار صائب است، فصل دوم که متن اصلی رساله را در بر می گیرد، به بحث و بررسی ویژگیهای ظاهری و رفتاری معشوق می پردازد. لذا ابتدا ویژگیهای صورت معشوق که صائب به توصیف آنها پرداخته است در هفت گروه و سپس مهمترین ویژگیهای سیرت معشوق که مد نظر وی بوده در ده مورد طبقه بندی شده است. سپس با استفاده از رسم جدول میزان فراوانی واژه ها، استعاره و تشبیهات بسامد یابی شد و در نهایت اهمیت و جایگاه معشوق در غزلیات صائب مشخص گردید.